
อุบาทว์ (Uroleptoides sp.) เป็นตัวพยาธิใบไม้ชนิดหนึ่งที่พบได้ทั่วไปในสัตว์น้ำ FW และ SW เช่น ปลา, กบ, โคยอ, และหอย ซึ่งมีวงจรชีวิตที่ซับซ้อนและน่าทึ่ง อุบาทว์เป็นสมาชิกของไฟลัม Trematoda ซึ่งรวมถึงตัวพยาธิใบไม้หลากหลายชนิด
รู้จักอุบาทว์: พยาธิใบไม้ผู้แอบแฝง
อุบาทว์มีรูปร่างแบนและรีคล้ายกับตัวพยาธิใบไม้ทั่วไป มีขนาดเล็กมาก โดยความยาวของร่างกายมักจะไม่เกิน 1 เซนติเมตร ตัวอุบาทว์เป็นสีเหลืองอ่อนหรือโปร่งแสง ซึ่งทำให้ camouflage ได้ดีในสิ่งแวดล้อม
วงจรชีวิตที่น่าตื่นตะลึง
วงจรชีวิตของอุบาทว์นั้นซับซ้อนและเกี่ยวข้องกับหลายๆ ตัวทำหน้าที่ (hosts) เริ่มต้นจากไข่ของอุบาทว์ถูกขับออกมากับอุจาระของผู้เป็นเจ้าบ้าน (definitive host) เช่น ปลา หรือ กบ ไข่เหล่านี้จะฟักตัวเป็น miracidium ซึ่งเป็น ละอ่อนขนาดเล็ก ที่ว่ายน้ำไปหาหอยเป็นตัวทำหน้าที่ระดับที่สอง (intermediate host)
เมื่อเข้าสู่ร่างของหอย Miracidium จะเปลี่ยนรูปเป็น sporocyst ซึ่งจะเจริญเติบโตและแบ่งตัวเป็น cercariae Cercariae เป็น ละอ่อนที่มีขนยาว และสามารถว่ายน้ำได้ พวกมันออกจากหอยและว่ายน้ำไปหาผู้เป็นเจ้าบ้านที่ใหม่ (definitive host) เช่น ปลา
เมื่อ cercariae เข้าสู่ร่างของปลา จะเจริญเติบโตขึ้นมาเป็นตัวอุบาทว์ trưởng thành ซึ่งจะอาศัยอยู่ในลำไส้ของปลา
ขั้นตอน | ชื่อขั้นตอน | รายละเอียด |
---|---|---|
1 | ไข่ | Expelled with host feces |
2 | Miracidium | Free-swimming larva, searches for snail host |
3 | Sporocyst | Develops in the snail, produces cercariae |
4 | Cercariae | Free-swimming larva with cilia, seeks new fish host |
5 | ตัวอุบาทว์ trưởng thành | Lives and reproduces in the intestine of the fish |
แง่มุมที่น่าสนใจของอุบาทว์
- การแพร่พันธุ์: อุบาทว์เป็น hermaphrodite ซึ่งหมายความว่ามีอวัยวะเพศทั้งสอง sexes อยู่ในตัวเดียวกัน นี่เป็นกลยุทธ์ที่ช่วยให้การ 번านธุ์ดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- การปรับตัว: อุบาทว์สามารถทนต่อสภาวะแวดล้อมที่หลากหลาย ซึ่งทำให้พวกมันสามารถอาศัยอยู่ในสัตว์น้ำ FW และ SW ได้
ผลกระทบต่อผู้เป็นเจ้าบ้าน
โดยทั่วไปแล้ว การติดเชื้ออุบาทว์ในปลาและสัตว์น้ำอื่นๆ ไม่ได้ก่อให้เกิดอาการป่วยรุนแรง แต่อาจทำให้ผู้เป็นเจ้าบ้านมีอัตราการเจริญเติบโตช้าลง
อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่ปลาได้รับเชื้ออุบาทว์จำนวนมาก อาจส่งผลต่อสุขภาพของปลาและทำให้เกิดการตายได้